Muisarm?
Als het bedienen van je computermuis pijnlijk aanvoelt, het typen van een tekst te vermoeiend wordt of het herhaaldelijk bedienen van een machine uitputtend aanvoelt, kortom als herhaaldelijk lichte bewegingen problematisch worden, dan spreken we over Complaints of Arm, Neck and Shoulder (CANS).
Even wat meer over RSI vs CANS
RSI (Repetitive Strain Injury) kennen we als een verzamelnaam voor klachten die ontstaan door langdurig lichte, repetitieve (= herhaalde) bewegingen uit te voeren of door lange tijd eenzelfde houding aan te houden.
De term RSI werd begin 2004 vervangen door een nieuwe benaming namelijk CANS (Complaints of Arm, Neck and Shoulder) en staat voor klachten aan arm nek en/of schouder. Deze benaming werd voorgesteld binnen de verschillende beroepsgroepen omdat er weinig overeenstemming was over welke gezondheidsklachten nu wel of niet onder de noemer 'RSI' te plaatsen waren. En ook omdat de term RSI het moeilijk maakte om een diagnose te stellen of een behandeling voor te schrijven. CANS staat voor klachten aan arm, nek en/of schouder en is een model waarin 23 aandoeningen zoals carpaaltunnel-syndroom, tenniselleboog en muisarm beschreven zijn. Dit betekent echter niet dat het begrip RSI niet meer gebruikt wordt om bepaalde gezondheidsproblemen aan te duiden.
Klachten
Beeldschermwerk is een van de belangrijkste oorzaken van klachten aan arm, nek en/of schouder. Niet alleen wordt de computer intensiever gebruikt (mailen, faxen, tekeningen maken enz. daar waar het vroeger enkel om tekstdocumenten ging), maar vooral het gebruik van het ogenschijnlijk zo 'lichte muisje' kan voor wat problemen zorgen.
Langdurig 'muizen' kan leiden tot tenniselleboogachtige klachten, ontstekingen in spieren en gewrichten, pijnlijke polsen en tintelende vingers. Daarnaast zijn er nog tal van klachten waaronder rug- en nekpijn, oogvermoeidheid, hoofdpijn en een algemene moeheid die toegeschreven worden aan het werken in steeds dezelfde gespannen of verkrampte houding. Het is vooral in combinatie met een hoge werkdruk en lange uren, stress (strain dus), klimaatfactoren en een werkplek die niet aangepast is aan het lichaam van de gebruiker, dat de klachten in de hand worden gewerkt.
Verloop van de klachten
Het verloop van de klachten gebeurt in drie fases. Deze kunnen elkaar in zeer korte tijd opvolgen, wacht dus niet af.
Fase 1: de beginnende fase
Deze fase gaat gepaard met tintelende, gevoelige en vermoeide handen, polsen, armen, nek en schouders. De klachten treden op tijdens of vlak na het werk en verdwijnen vaak met normale avond- of weekendrust. De klachten zijn meestal nog draaglijk en meestal wordt er geen verband gelegd met het werk.
Raadpleeg tijdig uw huisarts of bedrijfsarts als u de bovenvermelde klachten heeft.
Fase 2: de gevorderde fase
De klachten komen nu voor, ongeacht het werk dat men doet. De pijn kan variëren van een licht tintelend gevoel, tot brandende pijn. Soms kan er sprake zijn van krachtverlies. Nek, schouders, armen, polsen en handen kunnen overgevoelig zijn, of juist gevoelloos. Vaak tintelende vingers. De klachten verdwijnen niet meer met de normale avond- of weekendrust.
U moet dringend uw huisarts of bedrijfsarts consulteren.
Fase 3: de blijvende fase
In dit stadium verdwijnen de klachten niet meer. Werken wordt daardoor moeilijk, zoniet onmogelijk. Ook het dagelijks leven wordt zwaar belast: zelfs het oppakken van een kopje koffie doet behoorlijk pijn. Armen en handen hebben nog nauwelijks kracht. De aanpak in dit stadium geeft weinig soelaas, herstel is moeilijk. Voorkom dat je in deze fase komt, volg bij kantoorwerk steeds de preventieve adviezen op en raadpleeg een arts wanneer je klachten vertoont.
Risicofactoren
• lange werkuren
• hoge werkdruk
• geen aandacht voor de inrichting van de werkplek
• onvoldoende pauzes
• gespannen werksfeer
• MONOTONIE / ONVOLDOENDE VARIATIE
Aanpak
Begrijpen hoe de klacht ontstaan is
Om het ontstaansmechanisme van je klachten beter te begrijpen wordt een woordje uitleg gegeven over het belastings-belastbaarheidsmodel. Daarbij wordt een specifiek programma uitgewerkt, namelijk bureaublessures. Bij dit programma wordt de werkomgeving volledig gescreend en aangepast. Daarbij worden tips gegeven of alternatieven aangeboden om je werk op een meer veilige manier uit te voeren. Bureau-uitrusting zoals de stoel, het werkblad, been- en voetruimte, computermateriaal alsook de werkomgeving worden besproken. De cursus volgt de algemene Zweedse richtlijnen bij dit soort aandoeningen. Hier kan je een deel van de cursus downloaden. PDF file: Lessen bureaublessures
Bewegingstherapie
In beweging blijven zorgt ervoor dat je op een behoorlijk niveau kan blijven functioneren en vooral dat je verdere deconditionering tegengaat. Vaak heb je angst om te bewegen omwille van pijn. Het gevolg is dat de spieren verslappen en de klachten verder toenemen.
In de beginfase van het rehabilitatieprogramma leer je eerst veilig en doorvoeld bewegen. Daarbij worden uitleg gegeven over 'de 20-minutenregel' en 'de antigif-oefeningen' om o.a. de pijn in nek, schouder en arm adequaat aan te pakken.
Met een specifiek programma volgens de principes van 'graded excercises' wordt stilletjes aan de conditie gewerkt. Graded excercises / graded exposure wil zeggen dat je start met datgene dat je nog kan (en dat is soms meer dan men zelf denkt) en op je eigen tempo. Er wordt dus zeker niet 'geforceerd'. Na een tijdje zal men meer kunnen en dat geeft hoop en zelfvertrouwen.
Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) - Aandachtstraining
Eens klachten aan arm, nek en/of schouder ontstaan, is enkel een ergonomische aanpak onvoldoende (zie Walden). Met MBSR leer je beter omgaan met de klachten alsook met een hoge werkdruk, gespannen werksfeer,
Aandachtstraining gaat over het aanleren van een nieuwe, meer bewuste levensstijl. Het doel van aandachtstraining is om de stressimmuniteit (weerstandsvermogen) te verhogen en om te leren het evenwicht te herstellen wanneer we geconfronteerd worden met een moeilijke situatie (zoals aanhoudende pijn).
Referenties
© 2021 – Jan b Eyskens