Het lichaam als (bio)tensegriteit

Ons lichaam is geen Ikea meubel...

Ook in ons vakgebied stroomt een golf van nieuwe inzichten en bevindingen. Er is de bestuiving door andere vakgebieden zoals de neurobiologie, neuropsychologie en andere.

Onze kijk op de werking van lichaamscellen veranderde en verandert continu en ook de manier van bewegen en het doorgeven van informatie over de plaatsing van ons lichaam in de ruimte en tijd kreeg een grondige up-date. 

Daar waar we vroeger uitgingen van een hefboomsysteem Borelli (1608 - 1679,  http://nl.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Borelli) zien we nu dat het lichaam functioneert als een (bio)tensegriteit. 

borelli

Een voorstelling van het lichaam als hefboomsysteem.
Borelli omschreef stappen als ‘naar voren vallen en tijdig je voeten plaatsen’.
Deze manier van denken is achterhaald. 

Recent beschreef D. Marr hoe we het eigen lichaam ervaren en beschouwen. Hij beschrijft het als blob-and-axis (massa en as / afstand). Volgens Marr gebruiken we dit systeem ipv. hetgeen logisch zou zijn: beelden opgebouwd uit pixels zoals ze op het netvlies kunnen worden 'gescreend'. Als gevolg daarvan denken we over ons eigen lichaam en / of lichaamsdelen als "solide", als anisotroop materiaal (zoals hout, stenen...) In realiteit is het eerder als rubber. Isotroop is een term die hier deels beter op zijn plaats is (http://homepages.inf.ed.ac.uk/rbf/CVonline/LOCAL_COPIES/GOMES1/marr.html).

Volgend D. Marr bekijken we ons lichaam zoals in de door hem aangegeven figuur.  Wanneer er een verstoring is in de tensegrale kwaliteit van een lichaamsdeel (bv bij kwetsurten, bij pijn,.. ) ervaart men zijn lichaam als een Ikea-meubel, aparte stukken die in  elkaar steken.

MARR

Niets is minder waar: we zijn een biotensegriteit

Het woord Tensegriteit (tensegrity) komt van tension (spanning) en integrity (geheel). De term werd voor het eerst gebruikt door Buckminster FullerTom Barman bezong hem met Deus in het liedje 'The Architect'. Het liedje gaat over een belangrijke levensfase van Fuller.

Tensegriteit vinden we in het lichaam overal terug. Dankzij Dr. Don Ingber (zie Klik, Kijk en Voel op onze site Doorvoeldbewegen) weten we nu meer over tensegriteit op microniveau (de cellen), op macroniveau is het voornamelijk aan Dr. Steve Levin te danken dat we kennis kregen van hoe het lichaam functioneert als een bio-tensegriteit. Dr. Stephen Levin, een orthopedisch chirurg, vroeg zich af hoe we ons kunnen ‘oprichten’ als de uiteindelijke vector van al onze spieren naar binnen en beneden gericht is.

levin flicka drongen 1

Dr. Steve Levin, de wereldautoriteit op het gebied van biotensegrity met... Flicka
tijdens de bijeenkomst in 2013 te Gent van de Biotensegrity Interest Group. Zie ook www.biotensegrity.com.

Volgens dr. Levin richten we ons op dankzij bio-tensegrity: op macro-niveau duwt ieder been (bot) als een ‘hub’ in een netwerk van (voor)opgespannen spieren, het geheel in alle richtingen. Wil je meer weten over (bio)tensegriteit, klik dan door naar www.biotensegrity.be.

Wat leert ons dat over het eigen functioneren?

Wij vroegen ons af hoe we ons kunnen ‘oprichten’ als de uiteindelijke vector van al onze spieren naar binnen en beneden gericht is. Immers, hoe meer we onze spieren spannen hoe korter we worden… Deze vraag stelde zich concreet bij het opstellen van programma's bedoeld voor mensen met houdingsproblemen. 

Het antwoord ligt in de evolutionaire ontwikkeling van de mens. Onze wervelzuil is onder water ‘geassembleerd’, om een of andere reden zijn we dan aan land gekomen en verder geëvolueerd tot de moderne mens (op 2 benen). Tot daar een bekend verhaal.

Vroeger dacht men dat we rugpijn kregen of vermoeid werden omdat we (evolutief gezien) nog niet zo lang rechtop lopen. De schuld van de zwaartekracht dus. Onderzoek spreekt dat tegen, het omgekeerde is zelfs waar. Astronauten hebben bijna constant rugpijn, zijn zo goed als de ganse reis vermoeid.

 

jan tensegrity

Hier wordt een romp getoond als tensegrale eenheid. Voor- en achterkant betreffen wervelzuil en borstbeen, de horizontale elementen sleutelbeenderen en bekken. Aan de zijkant telkens twee ribben. Het geheel is opgebouwd met een minimum aan elementen en creëert een maximum aan ruimte. Als de romp lang, breed en diep is, wordt een minimum aan energie verbruikt (foto © Herman Selleslags).

Uitgaan van het lichaam als biotensegriteit vraagt om een andere manier van handelen bij klachten.

Deze nieuwe inzichten en bevindingen hebben geleid tot een andere benadering en aanpak. Een aanpak gebaseerd op de tensegrale eigenschappen van onze lichaamsmaterialen. De methodiek is DoorvoeldBewegen, met Posture Release Imagery (John A. Appleton) en Dart's procedures als methode om de uithouding te vergroten van juist die spiervezels die ons oprichten.

We denken dus niet meer vanuit dode materie: hefbomen, assen en scharnieren. We werken vanuit de intrinsieke eigenschappen van het leven zelf: aanpassen en veranderen. 

EN NU UIT DE MOND VAN EEN 'ACTIENT'

Hey Jan,

Zoals je weet vind ik het prettig om van tijd tot tijd te mediteren. Geeft ook tijd om mijn houding/verhouding/tensigriteit te onderzoeken. Ik kwam een interessante richtlijn tegen in een Zen boek, te weten: "Zitten met wortels en vleugels". Komt voor mij goed overeen met "Vallen en zweven" ofwel zwaartekracht en tensigriteit. Het is me tijdens het zitten nu een paar keer overkomen dat ik spontaan val en zweef en het is me nu ook langzamerhand duidelijk aan het worden dat vallen en zweven tegelijk kunnen plaatsvinden en het niet perse het een of het andere is. Sterker bij te veel vallen of te veel zweven is de tensigriteit niet optimaal. Boeiend!

Ciao
B vd S


© 2021 – Jan b Eyskens